Metody antykoncepcji różnią się między sobą nie tylko wygodą stosowania, sposobem użycia, czy skutkami ubocznymi, ale także skutecznością. Niestety nie ma metody idealnej, każda ma swoje wady i zalety. W jaki sposób oceniana jest skuteczność różnych metod antykoncepcji i od czego ona zależy? Co zrobić, aby maksymalnie zwiększyć skuteczność antykoncepcji oraz jakie czynniki wpływają na jej obniżenie?

CZYM WŁAŚCIWIE JEST ANTYKONCEPCJA?

Antykoncepcja to wszystkie metody mające zapobiegać ciąży. Środki antykoncepcyjne mają przede wszystkim zapobiegać zapłodnieniu, jednak część z nich uniemożliwia także implantację zarodka w jamie macicy. Ze względu na mechanizm działania można je podzielić na:

• hormonalne środki antykoncepcyjne,
• metody mechaniczne,
• środki chemiczne,
• wkładki wewnątrzmaciczne,
• sterylizacja chirurgiczna kobiet i mężczyzn.

JAK OCENIA SIĘ SKUTECZNOŚĆ ANTYKONCEPCJI?

Skuteczność antykoncepcji jest oceniana poprzez określenie tzw. indeksu Pearla. Wskaźnik ten określa ilość niepożądanych ciąż wśród stu par, stosujących daną metodę przez rok przy regularnym współżyciu. Oznacza to, że im wyższy jest wskaźnik Pearla tym dana metoda antykoncepcji jest mniej skuteczna.

Dla par, które współżyją regularnie bez stosowania antykoncepcji prawdopodobieństwo ciąży wynosi 80-90% i spada z wiekiem. Po 40 roku życia wynosi już 40-50%.

DLACZEGO TA SAMA METODA MOŻE MIEĆ RÓŻNĄ SKUTECZNOŚĆ?

W literaturze często spotyka się spore różnice w określeniu skuteczności niektórych metod antykoncepcji. Jest to związane z faktem, że niektóre z nich są często nieumiejętnie stosowane. Wykazano, że skuteczność środków antykoncepcyjnych zwiększa się wraz z czasem ich stosowania, co mogłoby sugerować wcześniejsze błędy w użytkowaniu.

Tabletki hormonalne są jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania ciąży. To prawda, wykazują prawie 100% skuteczność, ale tylko przy bardzo dokładnym stosowaniu. Pomijanie dawki lub nieregularne stosowanie znacznie obniżają skuteczność metody.

Prezerwatywy mogą wykazywać dużą skuteczność, nawet do 95%, ale tylko w przypadku, gdy są naprawdę dobrej jakości, zostały prawidłowo zastosowane, nie zostały uszkodzone, a przede wszystkim – przechowywano je w odpowiedni sposób. W rzeczywistości skuteczność prezerwatyw jest zazwyczaj znacznie mniejsza, ponieważ większość stosujących je osób nie zdaje sobie sprawy z tego, jak łatwo można obniżyć skuteczność tej metody.

JAKA JEST SKUTECZNOŚĆ RÓŻNYCH METOD ZAPOBIEGANIA CIĄŻY?

Poniższa tabela przedstawia wskaźnik Pearla dla poszczególnych metod antykoncepcji lub przy braku ich stosowania. Zakres wartości np. 20-30 oznacza, że dana metoda jest skuteczna w 70-80% w zależności od prawidłowego stosowania i dodatkowych czynników (np. chorób, wpływających na skuteczność niektórych metod antykoncepcji).

METODA	WSKAŹNIK PEARLA
Prezerwatywa	3-10
Prezerwatywa kobieca	5-15
Środki chemiczne	8-25
Diafragma (kapturek dopochwowy)	2-4
Stosunek przerywany	10-30
Implant hormonalny	0,01
Iniekcje	0-1
Plastry hormonalne	0,3 -0,9
Kapturek naszyjkowy	4-10
Tabelka hormonalna jednoskładnikowa	1-3
Tabletka hormonalna dwuskładnikowa	0,1-0,5
Krążek (pierścień dopochwowy)	0,65
Wkładka domaciczna	1-3
Wkładka domaciczna hormonalna	0,1-02
Sterylizacja mężczyzny chirurgiczna	0,1
Sterylizacja kobiety	0,5
Histerektomia (usunięcie macicy)	0
Płukanie pochwy	20-40
Karmienie piersią (przez 12 miesięcy)	25-40
Tabletka postkoitalka (po stosunku)	2-20
Persona (pomiar hormonów w moczu)	6
Metody naturalne ogólnie	4-20
Metoda Billingsów (oceny śluzu szyjkowego)	15-25
Metoda kalendarzykowa Knausa-Ogino	15-35
Metoda objawowo-termiczna	2-5
Pomiar podstawowej temperatury ciała	2-4
Minitabletka gestagenna	0,7-2
Niestosowanie antykoncepcji u młodej kobiety	80-90
Niestosowanie antykoncepcji po 40 roku życia	40-50
Niestosowanie antykoncepcji po 45 roku życia	10-20

Jakiś czas temu nagrałam również film na temat skuteczności antykoncepcji – jaka metoda jest najlepsza. Znajdziesz go poniżej na moim kanale YouTube: